Đã có chuyển biến căn bản trong công tác quản lý thuế

Theo báo cáo khảo sát trong lĩnh vực thuế về triển khai Nghị quyết 19 năm 2014 của Chính phủ về cải thiện môi trường kinh doanh và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, các giải pháp được triển khai trong hai năm 2014, 2015 đã tạo ra những bước chuyển biến căn bản trong công tác quản lý thuế.

Ngành Thuế đang nỗ lực cải cách tạo thuận lợi cho DN.

Giúp doanh nghiệp tiết kiệm nhiều chi phí

Bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn thuế, thành viên Nhóm khảo sát cho biết, thời gian đoàn khảo sát thực hiện trong tháng 8 và nửa đầu tháng 9 tại bốn thành phố lớn gồm Hà Nội, Hải Phòng, Đồng Nai và TP.HCM.

Theo bà Cúc, năm 2015 ngành Thuế đã tham mưu trình Bộ Tài chính ban hành Thông tư số 119/2014/TT-BTC ngày 25-8-2014 sửa đổi, bổ sung 7 thông tư và trình Chính phủ ban hành Nghị định số 91/2014/NĐ-CP ngày 1-10-2014 sửa đổi, bổ sung 4 Nghị định. Chính phủ cũng đã trình Quốc hội ban hành Luật số 71/2014/QH13 ngày 26-11-2014 sửa đổi, bổ sung một số điều của 5 Luật thuế để sửa đổi, bổ sung, đơn giản hóa chính sách và thủ tục hành chính thuế cho doanh nghiệp cùng với các văn bản pháp quy hướng dẫn thực hiện.

Theo đánh giá của đoàn khảo sát, những chính sách mới này sẽ giúp doanh nghiệp tiết kiệm được chi phí về thời gian để lập, nộp và chi phí in ấn các bảng kê. Còn đối với cơ quan thuế, đằng sau sự đơn giản hoá về chính sách thuế, mẫu biểu, hồ sơ khai thuế là sự chuyển đổi rất lớn về kỹ thuật quản lý của cơ quan thuế.

Cụ thể như đối với thuế giá trị gia tăng (GTGT), kỹ thuật quản lý được thay đổi từ việc quản lý dựa trên hoá đơn (doanh nghiệp phải khai hết tất cả các hoá đơn, dù có được khấu trừ hay không khấu trừ thuế, cơ quan thuế kiểm tra, đối chiếu chéo, xác minh hoá đơn rất tốn kém) sang việc quản lý đối tượng có rủi ro.

Đối với thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN), các quy định về chính sách và thủ tục cũng được đơn giản hoá. Các khoản doanh thu, chi phí mang tính chất chênh lệch tạm thời giữa kế toán và thuế đã được loại bỏ, ví dụ như khoản tiêu dùng nội bộ, nhiều khoản chi phí như khuyến mại, giảm giá, chiết khấu, tiếp khách, không bị khống chế trong khi tính thu nhập chịu thuế nữa, làm cho doanh nghiệp đỡ phải mở thêm sổ sách theo dõi, tính toán.

Đặc biệt là việc kê khai thuế TNDN cũng được sửa đổi một điểm rất quan trọng là doanh nghiệp chỉ phải khai quyết toán thuế TNDN duy nhất 1 năm 1 lần, trong năm, doanh nghiệp chỉ tạm nộp tiền thuế mà không cần phải lập tờ khai tạm nộp gửi cơ quan thuế.

Khảo sát để sớm ban hành chính sách mới phù hợp

Tuy nhiên, theo bà Cúc, quá trình khảo sát cũng cho thấy vẫn còn một số vấn đề cần được giải quyết, tháo gỡ để phù hợp với thực tế.

Trong các nội dung cải cách, việc bỏ Bảng kê hoá đơn hàng hoá dịch vụ mua vào bán ra kèm theo tờ khai thuế GTGT đã tạo ra số giờ giảm cao, 162 giờ giảm trên tổng số 296 giờ. Tuy nhiên, trong thực tế các doanh nghiệp cho biết họ không được hưởng lợi thêm về quy định này vì doanh nghiệp vẫn phải lập Bảng kê này trong thực hành kế toán quản trị kinh doanh, bởi theo quy định mới, doanh nghiệp chỉ không cần gửi Bảng kê này kèm theo hồ sơ khai thuế.

Bà Cúc phân tích thêm, quy định mới cũng gây khó cho doanh nghiệp khi lập hồ sơ hoàn thuế GTGT. Khi đó cơ quan thuế không có Bảng kê hoá đơn hàng hoá, dịch vụ mua vào để tiến hành kiểm tra tại bàn (tại trụ sở cơ quan thuế) trước khi xử lý hồ sơ hoàn thuế, nên quá trình kiểm tra hồ sơ hoàn thuế, đối chiếu các hoá đơn của doanh nghiệp bỏ trốn, hoá đơn giả, sẽ mất thời gian hơn, quá trình giải quyết hồ sơ hoàn thuế lâu hơn. Do đó, nhiều nơi cán bộ thuế vẫn yêu cầu doanh nghiệp in và gửi Bảng kê hoá đơn hàng hoá dịch vụ mua vào, bán ra trong kỳ khai thuế và khi giải quyết hồ sơ hoàn thuế GTGT.

Ngoài ra, doanh nghiệp cũng gặp khó khi thực hiện công văn số 10492/BTC-TCT ngày 31-7-2015. Công văn yêu cầu bổ sung điều kiện hoàn thuế GTGT hàng xuất khẩu tại hồ sơ hoàn thuế thông tin về tên, địa chỉ, số CMT của người mua hàng nước ngoài thanh toán bằng Hối phiếu nhận nợ. Trong khi đó, theo Luật Các công cụ chuyển nhượng quy định về Hối phiếu nhận nợ đã quy định rõ, các nội dung bắt buộc tại hối phiếu, không có nội dung về địa chỉ, số CMT của người mua hàng nước ngoài. Doanh nghiệp phản ánh do quy định tại công văn 10492 của Bộ TC đã làm các doanh nghiệp xuất khẩu nông sản bị thiệt hại về số thuế GTGT đầu vào.

Để khắc phục nhanh những vướng mắc này, báo cáo khảo sát đề nghị ngành Thuế sớm thực hiện đánh giá một cách đầy đủ, kỹ lưỡng thực trạng thi hành các cơ chế, chính sách hiện hành làm căn cứ đề xuất và soạn thảo văn bản mới.

Cùng với đó là hướng dẫn, đào tạo nội dung chính sách thuế, quy trình kê khai nộp thuế, hoàn thuế, thanh tra kiểm tra cho doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Theo bà Cúc, ngoài những giải pháp trên, ngành Thuế cũng cần nghiên cứu các cơ chế thuế và quản lý thuế đơn giản, thuận tiện để áp dụng cho khu vực doanh nghiệp nhỏ, phù hợp với trình độ, khả năng tài chính của các doanh nghiệp này.

Tính đến 1-1-2015 số giờ nộp thuế giảm được khoảng 370 giờ. Từ 1-1-2015 đến nay, Tổng cục Thuế tiếp tục tập trung rà soát, hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật về thuế để nhằm giảm thủ tục hành chính, giảm số giờ tuân thủ về thuế cho người dân và doanh nghiệp thêm 50 giờ.

Cụ thể: Giảm 10 giờ liên quan đến nội dung đơn giản hoá thủ tục hoá đơn về kê khai, khấu trừ thuế GTGT của doanh nghiệp (Thông tư số 26/2015). Việc sửa đổi hoặc bãi bỏ các thủ tục kê khai thuế TNDN giảm khoảng 30 giờ cho người nộp thuế. (Thông tư số 96/2015). Khi đạt được tỷ lệ khai thuế, nộp thuế điện tử trên 90%  số doanh nghiệp trên phạm vi cả nước vào ngày 30-9-2015, giải pháp này dự kiến sẽ góp phần làm giảm khoảng 10 giờ nộp thuế cho doanh nghiệp.

Như vậy, về lý thuyết, số giờ nộp thuế sẽ giảm của năm 2014 và 6 tháng đầu năm 2015 là 420/537 giờ nộp thuế của doanh nghiệp. Theo đó giờ nộp thuế chỉ còn 117 giờ, sẽ vượt được mục tiêu mà Nghị quyết số 19/NQ-CP của Chính phủ đã đặt ra về việc giảm số giờ nộp thuế đối với người nộp thuế xuống dưới 121,5 giờ trong năm 2015 là 4,5 giờ.