Sắp có chương trình kế toán mới hỗ trợ hoạt động nghiệp vụ hải quan

Để tạo điều kiện cho các đơn vị hải quan thực hiện tốt các nghiệp vụ kế toán thuế và thu khác đối với hàng hóa xuất nhập khẩu, hỗ trợ cho các hoạt động nghiệp vụ quản lý hải quan, Tổng cục Hải quan đã xây dựng Thông tư thay thế Thông tư 212/2014/TT-BTC.
Thông tư mới này nhằm đảm bảo cơ sở pháp lý đầy đủ về chế độ kế toán nghiệp vụ thuế và thu khác đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu tạo điều kiện cho các đơn vị Hải quan thực hiện tốt công tác kế toán thuế xuất khẩu, nhập khẩu

Được biết, kế toán thuế XNK của Tổng cục Hải quan hiện đang được triển khai trên hệ thống ứng dụng CNTT được phát triển từ Hệ thống Kế toán 559 (xây dựng từ năm 1996), theo mô hình kết hợp nghiệp vụ quản lý thuế XNK theo pháp luật thuế và thực hiện nghiệp vụ kế toán theo pháp luật kế toán. Theo đó, việc hạch toán ghi sổ kế toán sẽ đồng thời thực hiện với các nghiệp vụ quản lý thuế trên cùng sổ sách kế toán.

Nay, mô hình kết hợp này còn nhiều hạn chế, bởi việc kết hợp quản lý thuế chi tiết theo từng tờ khai và thực hiện nghiệp vụ kế toán trên cùng sổ sách kế toán dẫn đến hệ thống bị quá tải, nên thời gian khai thác, xử lý dữ liệu trên hệ thống kế toán bị chậm. Trường hợp khi phải chia tách đơn vị kế toán, cần phải chuyển đổi hoặc chia tách sổ kế toán sẽ rất khó khăn, do toàn bộ cơ sở dữ liệu quản lý thuế cùng ghi chép trên sổ kế toán.

Vì vậy, khi chuyển sổ kế toán phải chuyển đổi chi tiết tất cả các dữ liệu quản lý thuế theo từng đối tượng, từng hồ sơ, từng tờ khai từ cách đây hàng chục năm trước. Trong khi sổ kế toán thì chỉ cần chuyển đổi số dư cuối kỳ. Do đó, mô hình kết hợp nêu trên là không phù hợp, cần tách các nghiệp vụ kế toán và các nghiệp vụ quản lý thuế thành các hệ thống riêng nhưng sẽ liên kết với nhau

Để khắc phục những bất cập này, dự thảo Thông tư này sẽ quy định cụ thể về chứng từ kế toán, tài khoản kế toán, sổ kế toán và báo cáo tài chính và các công việc kế toán có liên quan đến nghiệp thuế và thu khác đối với các hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu áp dụng cho các đơn vị quy định trong ngành Hải quan.  Đồng thời làm cơ sở để hoàn thiện nâng cấp, sửa đổi hệ thống kế toán ứng dụng CNTT, khắc phục hạn chế vướng mắc của hệ thống kế toán cũ, phù hợp với hệ thống tài khoản của kế toán thuế nội địa, kế toán kho bạc, chuẩn bị các điều kiện để thực hiện đề án Tổng kế toán nhà nước.

Bên cạnh đó, quy định các nội dung của kế toán nghiệp vụ thuế và thu khác đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu: là việc tổ chức hệ thống thông tin quản lý nội bộ của hệ thống Hải quan về thu thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu, thuế giá trị gia tăng (GTGT), thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB), thuế bảo vệ môi trường (BVMT), thuế áp dụng biện pháp tự vệ, thu lệ phí, thu phạt, thu bán hàng tịch thu và các khoản thu khác theo quy định của Nhà nước đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu; Phí thu hộ các hiệp hội.

Đồng thời, dự thảo Thông tư cũng sửa đổi các tài khoản chi tiết theo hướng các tài khoản chỉ mở chi tiết đến sắc thuế hoặc nội dung thu. Đối với các thông tin chi tiết theo yêu cầu quản lý thuế (tờ khai, mã số thuế, loại hình, hình thức vận chuyển...) phải được thiết lập theo dõi chi tiết trên Hệ thống nghiệp vụ quản lý thuế ứng dụng CNTT; Bổ sung phương pháp kế toán trong trường hợp người nộp thuế tự thay đổi mục đích sử dụng, chuyển tiêu thụ nội địa hàng nhập khẩu.

Theo đánh giá của Cục Thuế XNK, dự thảo Thông tư áp dụng cho đối tượng là các đơn vị hải quan. Nội dung hướng dẫn về công tác kế toán, phản ánh các chi tiêu thông tin tài chính trên cơ sở theo các quy trình, thủ tục nghiệp vụ thuế XNK và Hải quan đã được quy định tại các văn bản pháp quy hiện hành. Vì vậy không phát sinh thêm các thủ tục hành chính đối với người nộp thuế.

Hiện dự thảo Thông tư đã được tiếp thu ý kiến và hoàn thiện.